Söz konusu araçların, uyuşturucu/uyarıcı madde saklanılması/kullanılması, milli güvenliğimize kast
eden terör örgütleri tarafından El Yapımı Patlayıcı (EYP) düzeneği kurarak can ve mal kaybına neden
olabilecek terör eylemlerinde kullanılması gibi durumlar göz önüne alındığında, bu araçların belli alanlarda
toplanması ve geri dönüşüme kazandırılması ile ilgili düzenleme yapılması büyük önem arz etmektedir.
Özellikle son dönemlerde park, meydan gibi alanlarda bu şekildeki araçlardan kaynaklı sorunların
çözümüne yönelik müracaatlarda bulunulmakta, hatta bu durumun özel mülkiyet konusu taşınmazlarda da
sorun teşkil ettiği yönünde şikâyetler iletilmektedir.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11 inci maddesinin (C) bendinde; “İl sınırları içinde huzur ve
güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve
önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. (Ek cümle: 25/7/20187145/1 md.) Bunları
sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. (Ek paragraf: 25/7/20187145/1 md.)Vali, kamu düzeni
veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da
bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde on beş günü geçmemek üzere ildeki belirli
yerlere girişi ve çıkışı kamu düzeni ya da kamu güvenliğini bozabileceği şüphesi bulunan kişiler için
sınırlayabilir; belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini
düzenleyebilir veya kısıtlayabilir ve ruhsatlı da olsa her çeşit silah ve merminin taşınması ve naklini
yasaklayabilir.
(Mülga birinci cümle: 25/7/20187145/1 md.) (...) Bu fıkra kapsamında alınan ve ilan olunan karar
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 9 uncu maddesinin (ç) fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 128’inci maddesinde; “Yolu kullananları uzun süre
etkileyecek şekilde park edilmiş, terkedilmiş veya hasara uğramış araçların kaldırılıp götürülmesine trafik
Aynı Kanun’un Ek 14’üncü maddesinde; “Buluntu olması nedeniyle veya bu Kanun hükümleri
gereğince trafikten men edilerek alıkonulan, ancak sahipleri tarafından altı ay içinde teslim alınmayan
veya aranmayan araçlar Hazinece satılarak, bedelleri emanet hesabına alınır. Bu araçların maliklerinden
adresi bilinenlere, satışından önce tebligat yapılır.
Satıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde müracaat halinde emanet hesabındaki bedeller, işlemler
sırasında yapılan masraflar düşüldükten sonra ilgililerine iade edilir. Beş yıl içinde herhangi bir
müracaatın olmaması halinde söz konusu bedeller Hazineye irat kaydedilir.”
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 174’üncü maddesinde; “Karayolunu kullananları uzun süre
etkileyecek şekilde park edilmiş, terk edilmiş veya hasara uğramış araçları, durumu bir tutanakla tespit
ederek kaldırıp götürmeye ve trafikten men etmeye trafik zabıtası yetkilidir.
Men etme işlemi yapılırken;
a) Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddeleri gereğince trafikten men edilen araç sahiplerine men
işlemi sırasında Kanunun EK14’üncü maddesi hükmü yazılı olarak tebliğ edilerek trafikten men tutanağı
düzenlenir ve bu işlem Trafikten Men Edilen Araç Defterine kaydedilir.
b) Trafikten men edilerek alıkonulan araçlar ile buluntu araçlar resmi kurum veya özel otoparklarda
muhafaza altına alınır.
c) Trafikten men işlemi sırasında, araç sahiplerine yapılan tebligat ile sahibine tebligat yapılamayan
araçlar ve sahipleri hakkında varsa ayrıntılara ilişkin bilgi ve belgeler (trafikten men tutanağı, çekici
tutanağı, otopark teslim tutanağı, araca ait trafik tescil kayıtları vb.) araçların trafikten men edildiği
tarihten, buluntu araçlar için buluntu tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 4 ay içinde Defterdarlık
veya Mal Müdürlüğüne gönderilir.
ç) Bildirim tarihinden sonra sahipleri tarafından alınmak üzere başvuruda bulunulan araçlar olması
halinde, bu araçlar hakkındaki bilgiler satış işleminden önce Defterdarlık veya Mal Müdürlüğüne
bildirilir.
Yabancı plakalı araçların kaldırılması halinde, gerekli olanlar için gümrük mevzuatına göre işlem
yapılır.”
Atık tanımının yapıldığı Sıfır Atık Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde “Atık: Üreticisi veya fiilen
elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu
olan herhangi bir madde veya materyali”
5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32 nci maddesinde; “ Yetkili
makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın
korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî
para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. ...”
5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Çevreyi kirletme” başlıklı 41/6 maddesinde; “Kullanılamaz hale
gelen motorlu kara veya deniz nakil araçlarını ya da bunların mütemmim cüzlerini sokağa veya kamuya
ait sair bir yere bırakan kişiye ikiyüzelli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bunların kaldırılmasına
ilişkin masraf da kişiden ayrıca tahsil edilir.”
5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15 inci maddesinde;
“Gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli
yerlerinde toplamak; hafriyat toprağı ve moloz döküm alanlarını; sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG)
depolama sahalarını; inşaat malzemeleri, odun, kömür ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini
belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda çevre kirliliği oluşmaması için gereken tedbirleri almak.”
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve
sorumlulukları” başlıklı 7 nci maddesinde; “Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım
alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak; ağaçlandırma yapmak; gayrisıhhî işyerlerini,
eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak;
inşaat malzemeleri, hurda depolama alanları ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl
depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında
çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak,
yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların
ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine
getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin
hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz
araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak.”
Karayolları Trafik Kanununun Ek 14’üncü maddesinin uygulanmasına ilişkin usul ve işlemler
hakkında doğabilecek tereddütleri gidermek amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan 296
sıra nolu Milli emlak Genel Tebliğinin 1/c maddesinde; Trafikten men işlemi sırasında, araç sahiplerine
yapılan tebligat ile tebligat yapılamayan araç ve sahipleri hakkında varsa detay bilgi ve belgeler (
trafikten men tutanağı, çekici tutanağı, otopark teslim tutanağı, araca ait trafik tescil kayıtları vb.)
araçların trafikten men edildiği tarihten, buluntu araçlar için buluntu tutanağının düzenlendiği tarihten
itibaren 4 ay içinde Defterdarlık / Malmüdürlüğüne gönderilir. Bildirim tarihinden sonra sahipleri
tarafından alınmak üzere başvuruda bulunulmuş araçlar olması halinde, bu araçlar hakkındaki bilgiler
satış işleminden önce Defterdarlık/Malmüdürlüğüne bildirilir.”
hükümleri amirdir.
Ayrıca, Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik ile çevre ve insan
sağlığının korunması için araçlardan kaynaklanan atıkların oluşumunu engellemek, ömrünü tamamlamış
araçlar ve bunlara ait parçaların yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım işlemleri ile bertaraf
edilecek atık miktarını azaltmak, ekonomik operatörlerin ve geçici depolama alanlarının tabi olacakları
standartları ve yükümlülükleri belirlenmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca 30 Aralık 2009 tarihli ve 27448 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik ile çevre ve
insan sağlığının korunması için araçlardan kaynaklanan atıkların oluşumunu engellemek, ömrünü
tamamlamış araçlar ve bunlara ait parçaların yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım işlemleri ile
bertaraf edilecek atık miktarını azaltmak, ekonomik operatörlerin ve geçici depolama alanlarının tabi
olacakları standart ve yükümlülükler belirlenmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca 6 Temmuz 2011 tarihli ve 27996 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların
Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Teknik Usuller Tebliği’nde ömrünü tamamlamış araç teslim yerlerinin, geçici
depolama alanlarının, münferit depoların ve işleme tesislerinin tabi olacakları kriterleri belirlenmiştir.
Bu kapsamda kamuya ait bir yerde veya özel mülkler üzerinde bırakılan hurda/atıl, terk edilmiş,
buluntu, hasara uğramış, kullanılamaz hale gelmiş araçlar ile 30 (otuz) gün belirtilen alanlarda bulunan
araçlarla bunların mütemmim cüzlerinin kaldırılması amacıyla; ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde
kolluk/zabıta birimleri başta olmak üzere diğer ilgili birimlerle gerekli koordinasyon sağlanarak yetkili
birimlerce denetim faaliyetlerine ağırlık verilecek, yapılan denetimler sırasında aksine hareket edenlerin
tespit edilmesi halinde yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılarak öngörülen idari
para cezası uygulanacaktır.
Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
İlanen tebliğ olunur.