TÜRKİYE’NİN HIZLI TREN PROJELERİNDE SON DURUM
“Ulaşan ve Erişen Türkiye 2021” kitabından derlediği bilgiye göre, Asya ve Avrupa arasında köprü görevi gören Türkiye’nin coğrafi konumunun sağladığı fırsatların ekonomik ve ticari avantajlara dönüşebilmesi için yarım asrı aşan bir süreyle ihmal edilen demir yollarında yeni atılım gerçekleştiriliyor.
Multimodal taşımacılığın sağlanması amacıyla demir yolları, yeni anlayışla ele alınıyor. Demir yolları limanlara, havaalanlarına bağlanıyor. Projelerle sadece doğu-batı hattında değil, kuzey-güney kıyıları arasında da demir yolu ulaşımı ekonomiye katkı sağlar hale getiriliyor.
Son 19 yılda demir yollarına toplam 220,7 milyar lira yatırım yapıldı. YHT işletmeciliğiyle tanışan Türkiye’de, 1213 kilometre YHT hattı inşa edildi. Demir yolu ağı yüzde 17 artışla 12 bin 803 kilometreye ulaştı. Demir yolunda verimliliği ve güvenliği artırmak üzere sinyalli hatlar yüzde 172, elektrikli hatlar ise yüzde 180 artırıldı.
Ulaştırma ve Lojistik Master Plan öngörüleri doğrultusunda projeleri önceliklendirilerek, çalışmalar ara vermeden sürdürülüyor.
Bu hatlardan Ankara-Sivas YHT Hattı’nın altyapı çalışmalarında yüzde 95 fiziki ilerleme sağlandı. Balışeyh-Yerköy-Sivas kesiminde yükleme testleri başladı. Proje tamamlandığında Ankara-Sivas hattında demir yoluyla seyahat süresi 12 saatten 2 saate düşecek.
Ankara-İzmir Hızlı Tren hattında yıllık 13,5 milyon yolcu taşınacak
Ankara-İzmir Hızlı Tren Hattı altyapı çalışmalarında da yüzde 47 fiziksel ilerleme kaydedildi. Ankara-İzmir hattında 14 saat olan demir yoluyla seyahat süresi 3,5 saate düşürülecek. Proje tamamlandığında 525 kilometrelik mesafede yılda yaklaşık 13,5 milyon yolcu ve 90 milyon ton yük taşınması hedefleniyor.
Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Projesi, İpek Demir Yolu güzergahının ülkeden geçen bölümünün Avrupa bağlantısını oluşturan en önemli halkalardan birini teşkil ediyor. Projeyle Halkalı-Kapıkule (Edirne) kesiminde yolcu seyahat süresinin 4 saatten 1 saat 20 dakikaya, yük taşıma süresinin ise 6,5 saatten 2 saat 20 dakikaya düşmesi planlanıyor.
Üç kesimden oluşan 229 kilometrelik Halkalı-Kapıkule Projesi’nin ilk etabı 153 kilometre uzunluğundaki Çerkezköy-Kapıkule kesiminin yapımında yüzde 48 fiziksel ilerleme sağlandı.
67 kilometrelik Ispartakule-Çerkezköy kesimi için ihale süreci devam ediyor. 9 kilometrelik Halkalı-Ispartakule bölümünde yapım çalışmaları başladı.
Bursa-Yenişehir-Osmaneli Hızlı Tren Hattı altyapı çalışmalarının yüzde 82’si tamamlandı. Ankara-İstanbul YHT Hattı’na bağlantılı 106 kilometrelik Bursa-Yenişehir-Osmaneli Hızlı Tren Hattı’nın üstyapı inşasına başlandı. Proje tamamlandığında hem Ankara-Bursa hem de Bursa-İstanbul arasında ulaşım yaklaşık 2 saat 15 dakika olacak.
Konya-Karaman-Ulukışla Hızlı Tren Hattı’nda, Konya-Karaman kesiminin son testleri yapılıyor. Bu kesim yakın zamanda işletmeye açılacak.
Altyapı yapım çalışmalarında yüzde 83 fiziki ilerlemenin sağlandığı Karaman-Ulukışla hattının açılmasıyla yaklaşık 6 saat süren Konya-Adana kesimindeki ulaşım, 2 saat 20 dakikaya düşecek.
Toplam 192 kilometrelik Aksaray-Ulukışla-Yenice Hızlı Tren Projesi, dış finansman yoluyla tamamlanacak. Ana yük koridorunun kuzey-güney aksında ihtiyaç duyulan kapasite böylece temin edilecek.
Mersin’den Gaziantep’e uzanan hızlı tren çalışmaları sürüyor
Mersin’den Gaziantep’e uzanan hızlı tren hattında çalışmalar da devam ediyor. 312 kilometrelik uzunluğa sahip projedeki inşaat çalışmaları 6 kesimde ilerliyor. 2024’te tamamlanması planlanan projeyle Adana ile Gaziantep arasında seyahat süresi 6,5 saatten 2 saat 15 dakikaya inecek.
Adapazarı-Gebze-Yavuz Sultan Selim Köprüsü-İstanbul Havalimanı-Halkalı Hızlı Tren Projesi üzerinde önemle duruluyor. Türkiye açısından ekonomik anlamda birden fazla kritik değere sahip Yavuz Sultan Selim Köprüsü demir yolu ulaşımıyla iki kıtayı birbirine bir kez daha entegre edecek.
Yerköy-Kayseri Hızlı Tren Hattı ile 1,5 milyon Kayserili YHT hattına dahil edilmiş olacak. İç Anadolu’nun önemli ticaret merkezlerinden Kayseri de YHT seferberliğinden payına düşeni alacak.
Hızlı tren hatlarının yanı sıra konvansiyonel hatlarda da iyileştirme çalışmaları aralıksız sürüyor. Bu sayede demir yollarının yolcu ve yük taşıma kapasitesi artırılıyor.
Demir yolu yük ve yolcu yoğunluğunu dikkate alarak belirlenen güzergahlarda etüt proje çalışmaları da devam ediyor. Toplam 3 bin 957 kilometrelik hatta ise etüt proje çalışmaları tamamlandı.
MALATYA’NIN ‘HIZLI TREN YILAN HİKAYESİ’
Malatya’nın hızlı tren projesine dahil edilmesi, 2011’den beri Malatya’nın gündeminde. Dönemin iktidar partisi milletvekilleri konuyu zaman zaman gündeme getirmelerine karşın, bir ara Malatya’daki TCDD 5. Bölge Müdürlüğü’nün kaldırılması gündeme gelmiş, yoğun çabalar sonucu bu durum engellenmişti.
2010 yılı 12 Eylül’ünde yapılan Anayasa Referandumu öncesi Malatya’da açıklama yapan dönemin AKP İl Başkanı Mustafa Şahin, hızlı tren için çalışma yaptıklarını ifade etmişti.
2012 yılında Malatya’da basın mensuplarıyla sohbet toplantısında konuşan dönemin AKP Milletvekili Ömer Faruk Öz, 2013 yılında Malatya’ya hızlı tren konusu ile ilgili fiziblite çalışmalarına başlanacağının kendilerine iletildiğini söylemişti.
2012’de AKP’deki bir halk gününde konuşan AKP Milletvekili Öznur Çalık, “2023 programında var olan hızlı tren projesi hızlı şekilde gidiyor. Saatteki hızı 160 kilometre olacak hızlı tren güzergahında Malatya’da var. Bölgenin ve orta doğunun bağlantı yolu olacak hızlı trenin merkezi Ankara olacak ve Sivas, Malatya ve Diyarbakır’a kadar uzanacaktır. Hızlı terinin Malatya’dan da geçecek olması avantajdır”demişti.
2013 ve 2014 yıllarında TCDD 5. Bölge Müdürlüğü’nün kapatılacağı bilgileri Malatya kamuoyunu meşgul ederken, bakanla görüşen AKP Malatya milletvekillerinden Ömer Faruk Öz, “Sayın bakan, Malatya’nın hızlı tren hizmetinden yararlanmasına ilişkin projelerin en kısa zamanda bitirilip, 2015’de ihaleye çıkarılacak aşamaya gelineceğini söyledi. Yolcu potansiyeli yüksek olan Malatya- Baskil güzergahında Raybüs konusunun yanı sıra diğer konularda da çalışma yapılması, bölgenin bazı birimlerinin Adana’ya naklinin durdurulması konusunda TCDD ilgililerine talimat verdi.” açıklamasını yapmıştı.
Hızlı tren konusu Malatya’da sık sık gündem olurken, 18 Ocak 2015’de AKP’nin Malatya 5. Olağan İl Kongresi’ne katılan dönemin Ulaştırma Bakanı Lütfü Elvan, daha önce yapılan açıklamaların aksine, Malatya’nın hızlı tren projesinde olmadığını, ancak kendilerinin kendilerinin 2023 yılında bitirilecek projeler arasına aldıklarını şu sözlerle ifade etmişti:
“Hızlı tren ile ilgili talebiniz var, biliyorum. Bununla ilgili uygulama projenin yapım çalışmalarına başladık. 2023 yılı perspektifinde 2023 vizyonunda olan bir projemiz. Aslında bu bizim ulaşım ile ilgili şuramızda alınan bir karar değildi. Onunda söylüyeyim size. Ama bizim Malatya’nın önemini bilmemizden dolayı Malatya’mızın gerçekten ne kadar güçlü bir destek verdiğini bilmemizden dolayı biz 2023 yılına kadar bitireceğimiz projeler arasına aldık. İnşallah yapım projesini de en kısa sürede tamamlayacağız. Demiryollarının Malatya sınırları içerisinde 250 kilometreye yakın demiryolu güzergahı var. Bu yolları baştan aşağı yeniledik.”
Hızlı treni en son 25 Ekim 2016 günü konuşan AKP Malatya Milletvekili Öznur Çalık, hızlı tren Malatya-Sivas etüt projesinin yapıldığını Malatya-Elazığ etüt projesinin de 1-2 ay içerisinde yapılacağını belirterek şunları söylemişti:
“Çok önemli gördüğümüz, özellikle Malatya ve bölgenin gelişimi için katkıda bulunacağını bildiğimiz, geçtiğimiz dönemlerde ‘Türkiye’nin dört bir yanını demir ağlarla ördük’ cümlelerini AK Parti iktidarına kadar maelesef inkitaya uğratan bir süreç yaşamıştık. Devlet demiryollarındaki kat etmiş olduğumuz yol hepinizin bilgisinde, tüm Türkiye’de hem demiryollarının hem de hızlı trenlerimizin işlevsel hale getirildiğini biliyorsunuz. Bu vesileyle çok önemli bir süreç yürüttük. Malatya’nın da hızlı trene kavuşmasını canı gönülden arzuladık. Bu vesileyle de Malatya-Sivas hızlı tren yolu etüt çalışması 125 kilometre uzunluğunda saatte en az 200 kilometre hızla gidecek trenlerin işletilmesi için etüt ihalesi yapıldı. Etüt ihale bedeli 17,3 milyon TL ve koridor ve güzergah belirleme çalışmaları devam ediyor. İnşallah bu etüt çalışmalarımız 2017 yılı itibariyle bitecek. Fakat bu sadece burada bitmeyecek. Malatya’dan sonrada Malatya-Elazığ arası 84 kilometre uzunluğunda demiryolunun etüt ihalesi 1-2 ay içerisinde tamamlanmış olacak. İnşallah hızlı trenlerle en kısa zamanda, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında 2023’e kadar buluşmuş oluruz diye umut ediyorum.”
Çalık’ın bu açıklamaları üzerine, CHP Milletvekili Veli Ağbaba 27 Ekim 2016’da yaptığı açıklamada, hızlı tren konusunda Malatya ile dalga geçildiğini söylemiş ve şöyle demişti:
“2014 yılı Nisan ayındaki yaptıkları açıklamada, ‘Ulaştırma Bakanımız ile heyet olarak yapmış olduğumuz görüşmede, bu da ilk kez söyleniyor, mayıs ayında hızlı trenin proje ihalesini de yapıyoruz’ şeklinde konuşanların, 2016 Ekim ayında hızlı tren hattı etüt projesinin 2017 yılı içerisinde tamamlanacağı açıklaması Malatyalılar ile dalga geçmekten başka bir şey değildir.”
2017 Nisan ayında Gümrük ve Ticaret Bakanı olarak Malatya’da yaptığı konuşmada hızlı tren konusuna değinen Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci, “Malatya’yı aynı zamanda bir ticaret merkezi haline getireceğiz. Lojistik Üssünün kurulması ile birlikte aynı zamanda Malatya lojistik bir üs haline de gelecek. Hızlı Tren Projesi çalışmaları 2017’de bitecek. Proje bittikten sonra 2018 veya 2019’un başında Hızlı Tren ihalesini de hayata geçirmiş olacağız. Malatya’ya hızlı treni kazandıracağız. Malatya için planlama 2023 yılıydı. Ama biz bu planlamayı daha da öne çekeceğiz.” demişti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 2020 Kasım ayında yaptığı açıklamada, hızlı tren ile ilgili “Malatya milletvekili her seçimde değişse de vekillerin bir vaadi hiç değişmiyor. Güya Malatya’ya 2014’te hızlı tren gelecekti, ben vekil olduğum günden bu yana tren sözü hiçbir şekilde yerine getirilmedi. AKP’li vekiller her yıl müjde veriyorlar. Cumhurbaşkanı Erdoğan Sivas-Malatya ve Malatya-Elazığ treni için ‘etüt çalışmaları devam ediyor’ dedi. Her geldiğinde hızlı tren müjdesi veriyor. Etüd çalışmaları için startı 3 yıl önce verdiler. 3 yıl sonra hala etüt çalışmaları devam ediyor. Görünen o ki hızlı tren 2023’te değil, inşallah 2071’de Malatya’ya gelecek. AKP vekillerinin ömrü yetmez. AKP’li vekillere tavsiyem tren için hedef 2071 desinler. Hızlı trenimiz kaplumbağa gibi. Kaplumbağayı Ankara’dan yola çıkarsaydınız, şimdi Malatya’ya gelmişti.” eleştirisini yapmıştı.
Malatya’nın ‘Hızlı Tren Yılan Hikayesi’, sadece etüt çalışmaları aşamasında kaldı ve yeni dönemde de sık sık siyasiler tarafından yeni tarihlerle malzeme konusu yapılmaya devam ediyor.
HABER
AYLİN ORHAN
